Η τυραννία της μεταμέλειας

Έχω διαβάσει άλλα δυο δοκίμια του Πασκάλ Μπρυκνέρ, την "Αέναη ευφορία" και τον "Πειρασμό της αθωότητας". Έτσι, βρέθηκα σε γνώριμα μονοπάτιαόσον αφορά τον τρόπο γραφής και παρουσίασης των απόψεων του συγγραφέα. Ο τίτλος του βιβλίου περιγράφει πολύ γενικά τη θεματολογία του συγκεκριμένου δοκιμίου, "δοκίμιο πάνω στο δυτικό πολιτισμό". Αυτό είναι στο εξώφυλλο, γιατί στην πρώτη και τρίτη σελίδα γίνεται "δοκίμιο για το δυτικό μαζοχισμό" που είναι και ακριβέστερο.

Συγκεκριμένα, τον συγγραφέα τον απασχολούν οι αδικαιολόγητες τύψεις που αισθάνονται οι Ευρωπαίοι για σφάλματα του παρελθόντος ενώ τείνουν να παραβλέπουν ότι τις λύσεις τις έδωσε η ίδια η Ευρώπη.

"Η Ευρώπη είναι η κριτική σκέψη εν ενεργεία: από την εποχή της Αναγέννησης συγκροτείται μέσα στο εσωτερικό της αμφιβολίας που την αρνείται, και κοιτάζειτον εαυτό της με βλέμμα αμείλικτου κριτή [...] Δεν χρειάζεται να τονίσουμε πως η Ευρώπη δεν είναι ανώτερη παρά στο μέτρο που αμφιβάλλει για την ανωτερότητά της"

Μάλιστα, είναι ανησυχητικό ότι ενώ η ευρωπαϊκή ήπειρος είναι εγκλωβισμένη στις τύψεις της, οι άλλοι πολιτισμοί επιδεικνύουν αδιαλλαξία. Την ώρα που στον υπόλοιπο κόσμο υπάρχει αυταρχικότητα, επιθετικότητα, αστάθεια καθεστώτων και η Αμερική αναλαμβάνει δράση (πολλές φορές με υπεροψία), η Ευρώπη επιδεικνύει αδιαφορία με ένα σωρό υπεκφυγές και κυνικότητα. Όταν ξεσπά μια σύγκρουση "η Ευρώπη δεν πιστεύει πια στο κακό, δεν γνωρίζει παρά παρανοήσεις που λύνονται με διαβουλεύσεις".

Είναι αξιοσημείωτο, πως η Ευρώπη αποφεύγει να αντιμετωπίσει ακόμα και τις μιο μικρές εντάσεις και να υπερασπιστεί τα ιδεώδη της, όπως αυτό της ελευθερίας της έκφρασης. Όπως λέει και ο ίδιος ο Μπρυκνέρ "το διαπιστώσαμε με τρόμο το χειμώνα του 2006, στην υπόθεση με τα σκίτσα του Μωάμεθ, όταν η ΕΕ, προπηλακιζόμενη από τα πλήθη της Δαμασκού, της Γάζας, της Τζακάρτας, της Τεχεράνης, της Βηρυτού, αποστασιοποιήθηκε ξεδιάντροπα από τη Δανία και τη Νορβηγία, καταδίκασε τα βλάσφημα σχέδια και έστειλε επειγόντως το Χαβιέ Σολάνα στη Μέση Ανατολή σαν παραγγελιοδόχο της εξιλέωσης"