Μόνολογκ

Είχα διαβάσει καλές κριτικές για τα προηγούμενα έργα του Λένου Χρηστίδη και είχα ούτως ή άλλως σκοπό να αγοράσω κάποιο από αυτά. Οπότε μόλις είδα στα ράφια του βιβλιοπωλείου το τελευταίο του, το αγόρασα, χωρίς να ξέρω τίποτα γι' αυτό, απλά με τη διάθεση να γνωρίσω ένα σύγχρονο Έλληνα συγγραφέα.

Το βιβλίο αυτό είναι ένας μονόλογος. Χωρίς κάποια πλοκή ή χρονολογική σειρά. Απλός αλλα απολαυστικος.

Αλδεβαράν

Τον τελευταίο καιρό έχω διαβάσει αρκετά βιβλία χωρίς να ανεβάσω αναρτήσεις λόγω έλλειψης χρόνου. Τώρα, πώς γίνεται να έχω χρόνο να διαβάζω ολόκληρα βιβλία και να μη βρίσκω λίγα λεπτά να γράψω δυο λογάκια, φαίνεται παράδοξο. Κι όμως δεν είναι και τόσο. Και εξηγώ. Για να αναβάσω ανάρτηση πρέπει να βρίσκομαι στο γραφείο που έχω τον υπολογιστή και σύνδεση στο internet, αλλά για να βρίσκομαι στο γραφείο σημαίνει ότι έχω δουλειά να κάνω ενώ παράλληλα θεωρώ πως δεν πρέπει να γράφω βιαστικά τα σχόλια "θάβοντας" ένα καλό βιβλίο ή αποθαρρύνοντας κάποιον συγγραφέα. Από την άλλη, διαβάζω συνήθως ξαπλωμένη στο κρεβάτι πριν με πάρει ο ύπνος και το πρωι με τον πρωινό καφέ (δεν ξέρω πόσοι έχουν την τελευταία συνήθεια) οπότε μπορώ να το κάνω ακόμα και τις μέρες που έχω μεγάλο φόρτο εργασίας.

Το Αλδεβαράν δεν είχα σκοπό να το αγοράσω. Ο λόγος που το πήρα ήταν το βραβείο αναγνωστών και μόνο. Οχι, δεν είχα προηγούμενα με τον συγγραφέα, αλλά πως να το πω, είχα την "αίσθηση" ότι δεν θα με ενδιαφέρει. Να όμως που χτες βρέθηκα σε μια περιοχή που δεν γνώριζα καθόλου (Κερατέα) και έπρεπε να περιμένω για το κτηματολόγιο τουλάχιστον 4-5 ώρες! Και δεν είχα προνοήσει να πάρω και κανα βιβλίο μαζι (σπάνιο για τα δικά μου δεδομένα). Γι' αυτό υπάρχουν βέβαια και τα τοπικά βιβλιοπωλεία, σκέφτηκα, για τα άτομα που θεωρούν το βιβλίο είδος πρώτης ανάγκης. Πως γίνεται ,όμως, να μη βρω ούτε ένα ενδιαφέρον βιβλίο στο πρώτο κατάστημα, μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Στο δεύτερο πήρε πρωτοβουλία η ιδιοκτήτρια και μου πρότεινε 2-3 καλούς συγγραφείς τους οποίους ούτε που τους είχα ακουστά! Ψάχνοντας βρήκα το Αλδεβαράν καθώς και δυο άλλα.

Όπως προείπα διάλεξα το βιβλίο του Μάτεσι γιατί ήταν υποψήφιο για το βραβείο αναγνωστών μια που νομίζω ότι είναι καλό να έχω διαβάσει όσο το δυνατόν περισσότερα πριν επιλέξω. Πως γίνεται όμως τα δυο από τα τέσσερα που έχω διαβάσει να είναι εκτός συναγωνισμού;

Πολύωρη αναμονή, ευανάγνωστο και ενδιαφέρον το μυθιστόρημα, λίγες οι σελίδες΄ με τον σημερινό πρωινό καφέ το ολοκλήρωσα. Αλλά για το περιεχόμενο του βιβλίου δεν θα γράψω (τουλάχιστον όχι σήμερα), έχουν προτεραιότητα άλλα βιβλία, και έχω και δουλειά...

O Στρατιώτης του Χριστού

Ο υπότιτλος του βιβλιου "Η δολοφονία του Κώστα Σημίτη" είναι αρκετά περιγραφικός για τα εξιστορούμενα γεγονότα. Συγκεκριμένα, πρόκειται για το ημερολόγιο που κρατούσε ο θρησκόληπτος Συμεών Συντυχάκης πριν δολοφονήσει τον Κώστα Σημίτη στη Σίφνο. Στη Σίφνο έτυχε να παραθερίζει και ο συγγραφέας και μάλιστα στο ίδιο ξενοδοχείο με τον δράστη. Μάλιστα μετά τη δολοφονία πρόλαβε να κλέψει το ημερολόγιό του το οποίο τώρα δημοσιεύει.

Από την εισαγωγή (όπου ο συγγραφέας περιγράφει το πώς έφτασε το ημερολόγιο στα χέρια του και πώς το διαχειρίστηκε στη συνέχεια) φαίνεται ότι πρόκειται για μυθιστόρημα με χιούμορ. Θεωρώ μάλιστα ότι γράφτηκε για αυτό το σκοπό, να γελάσουμε και να δούμε από την αστεία του πλευρά όλους αυτούς του θρησκόληπτους που "κυκλοφορουν ανάμεσά μας". Είναι και η επιλογή της γλώσσας και του κατάλληλου λεξιλογίου που βοηθάει ιδιαίτερα. Μοιάζει σαν να βγήκε απ' ευθείας από χριστιανικές ιστοσελίδες και περιοδικά. Προφανώς ο Φύσσας έχει ψάξει πολύ και σε τέτοια έντυπα, όπως μαρτυρά η βιβλιογραφία στο τέλος.

Ο δράστης, Συμεών Συντυχάκης, θεολόγος στο επάγγελμα είναι ελαφρώς ανισόρροπος, κάτι που φαίνεται σε πολλά σημεία της αφήγησης. Συχνά χάνει τον ειρμό του , αλλάζει τη γλώσσα από καθαρεύουσα σε λαϊκή και στη συνέχεια επιπλήττει τον εαυτό του, "τον ειρμόν Συμεών, τον ειρμόν...". Επιπλεόν φαίνεται και από τη φθίνουσα γραφή, τυπικό γνώρισμα ψυχοπάθειας.

ΝΑ ΦΟΝΕΥΣΩ ΤΟΝ κώσταν σημίτην
ΝΑ ΦΟΝΕΥΣΩ ΤΟΝ κώσταν σημίτην
ΝΑ ΦΟΝΕΥΣΩ ΤΟΝ κώσταν σημίτην
ΝΑ ΦΟΝΕΥΣΩ ΤΟΝ κώσταν σημίτην
ΝΑ ΦΟΝΕΥΣΩ ΤΟΝ κώσταν σημίτην

Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε τα κίνητρα αλλά ο ίδιος τα περιγράφει καλύτερα:
"ο εβραίος σημίτης αφήρεσε το θρήσκευμα από την Ελληνικήν Ορθόδοξον ταυτότητα του Ορθόδοξου Ελληνικού λαού. Αυτόν θα φάω εγώ, τον αντίχριστον νεοταξίτην, ανθέλληνα, γενίτσαρον, μάαστριχ, γυάλινον λογιστάκον κερασφόρον άσαρκον διάβολον, κάπαριν Αγίου Ιππολύτου τρισύλλαβο επώνυμον έχοντα και εβραιομασσώνον πρώην πρωθυπουργόν της δυστυχούς μας Ελλάδος Δόλια πατρίδα!"

Στα γραπτά του Συντυχάκη εκτός από θρησκευτικά, λατρευτικά θέματα, αριθμολογία κλπ, συναντάμε και γεγονότα εκείνης της περιόδου όπως το ναυάγιο του Sea Diamond, τις φωτιές στην Πάρνηθα, την επάμβαση των αστυνομικών σε μια αίθουσα τέχνης αλλά και μια πολύ ωραία περιγραφή του ίδιου του Δημήτρη Φύσσα!

"Εκ του διπλανού δωματίου ήκουων από ημερών ήχον πλήκτρων υπολογιστού, φορητού ασφαλώς. Ο παρακείμενος γείτων είναι ένας αντιπαθέστατος και ελευθεριάζων τύπος, που γράφει χρησιμοποιών οθόνην. Τον επρόσεξα. Τύπος αναρχοφιλελεύθερου άθρησκου ψευτοδιανούμενου της λεγομένης γενεάς του πολυτεχνείου έτοιμος δια την γέεναν του πυρός. Συνομίληκός μου. Σταυρόν δεν φορεί. Κομποσχοίνιον δεν φορεί. Ούτε βέραν. Φορεί κοντόν παντελόνιον, φανελλάκι και "σαγιονάρας". Φέρει λαστιχάκι εις τα μαλλιά, καίτοι γκρίζα και ολιγοστεύοντα. Χονδρός και υψηλός, υψηλότερος μου. Είναι αξύριστος. Γένεια άσπρα. Ομματοϋάλια πρεσβυωπίας, ενώ εγώ, συν Θεώ, δεν αναγκαιώ."

Το συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όσους θεωρούν ότι δεν θα θιχτεί το θρησκευτικό τους συναίσθημα και διαθέτουν χιούμορ . Σε εμένα είχε έντονη επιρροή καθώς για μέρες προσπαθούσα να δω τα τρέχοντα γεγονότα με τη ματιά του Συντυχάκη και φανταζόμουν το πως θα τα απέδιδε στο ημερολόγιο που θα κράταγε στη φυλακή.

Υπόγειες ιστορίες

Το underground πάντα με γοήτευε. Είτε αυτό ήταν στη μουσική, στα στέκια στις υποβαθμισμένες περιοχές Δραπετσώνας και Κερατσινίου, στο Βοτανικό,
γύρω από τις φυλακές Κορυδαλλού...
Οι συγκεκριμένες ιστορίες όμως μιλάνε κυριολεκτικά, για τον υπόγειο κόσμο του μετρό. Πρόκειται δηλαδή για κείμενα εμπνευσμένα το καθε ένα από ένα σταθμό του μετρό. 27 ιστορίες γραμμένες από 16 συγγραφείς των οποίων τα γνώριμα ονόματα αποτελούν εγγύηση της αναγνωστικής απόλαυσης. Κούλογλου, Σωτάκης (πάντα σουρεάλ!), Σταμάτης, Τριανταφύλλου, Μαμαλούκας και αρκετοί άλλοι.

Στους σταθμούς του μετρό συμβαίνουν καθημερινά πολλά ενδιαφέροντα περιστατικά. Οι υπόγειες ιστορίες είναι οι κρυφές ματιές στη σύγχρονη πραγματικότητα, μα πάνω από όλα είναι ευχάριστα διαλείμματα. Ιδιαίτερα όταν διαβάζονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στο μεσοδιάστημα επαγγελματικών ραντεβού ή περιμένοντας ένα sms που δε λέει να έρθει...

Η Μαρία των Μογγόλων

Έχουν περάσει πολλά χρόνια χωρίς να ακούσω για τη συγγραφέα του βιβλίου. Ήμουν στο Δημοτικό όταν η δασκάλα, μας πρότεινε ένα καινούριο, πολύ καλό βιβλίο κάποιας που λεγόταν Μαριάννα Κορομηλά (και όχι Ρούλα, όπως μας τόνισε, που τότε ήταν και πολύ της μόδας). Προσπαθώ να θυμηθώ για ποιο βιβλίο μας είχε μιλήσει, και κατέληξα πως μάλλον είναι το "Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα". Βάζω κάτω τις ημερομηνίες αλλά δεν μου βγαίνουν. Το 1988 που εκδόθηκε ήμουν μόλις 7 χρονων.

Οπως και να 'χει φτάσαμε τώρα, στο 2008 που ξανακούω αυτό το όνομα και συνοδεύεται για ακόμα μια φορά από καλές κριτικές. Φυσικά και αγόρασα το βιβλιο!
Δεν θα περάσω σε περιγραφή της υπόθεσης αφού το έχουν κάνει πολλοί πριν από μένα:
Αναγνώστρια
Χριστίνα
ΒΙΒΛΙΟΚΑΦΕ
Δημήτρης Αθηνάκης

Σε γενικές γραμμές το βρήκα ενδιαφέρον: μου άρεσε η παρουσίαση του Μογγολικού πολιτισμού για τον οποίο δεν είχα ακούσει το παραμικρό, το άρωμα των ταξιδιών στην Ανατολή, η παρομοίωση της Μαρίας (όπως και της κάθε Μαρίας) με την Ιφιγένεια. Ομως, παρά το γεγονός ότι διαβάζεται ευχάριστα, το βρήκα κατώτερο των προσδοκιών μου (ίσως λόγω αυξημένων προσδοκιών). Όπως λέει και η Χριστίνα, "η παρουσία της συγγραφέως είναι πολύ έντονη, κατά τη γνώμη μου παραπάνω απ' ότι θα έπρεπε", ενώ δεν κατάφερε να με συγκινήσει ιδιαίτερα . Ηταν από αυτά τα βιβλία που με το που τα κλείνω δεν έχουν άλλη επίδραση στον τρόπο με τον οποίο σκέφτομαι ή βλέπω τα πράγματα.
Σίγουρα όμως θα επιδιώξω να διαβάσω και το "Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα".

Η τυραννία της μεταμέλειας

Έχω διαβάσει άλλα δυο δοκίμια του Πασκάλ Μπρυκνέρ, την "Αέναη ευφορία" και τον "Πειρασμό της αθωότητας". Έτσι, βρέθηκα σε γνώριμα μονοπάτιαόσον αφορά τον τρόπο γραφής και παρουσίασης των απόψεων του συγγραφέα. Ο τίτλος του βιβλίου περιγράφει πολύ γενικά τη θεματολογία του συγκεκριμένου δοκιμίου, "δοκίμιο πάνω στο δυτικό πολιτισμό". Αυτό είναι στο εξώφυλλο, γιατί στην πρώτη και τρίτη σελίδα γίνεται "δοκίμιο για το δυτικό μαζοχισμό" που είναι και ακριβέστερο.

Συγκεκριμένα, τον συγγραφέα τον απασχολούν οι αδικαιολόγητες τύψεις που αισθάνονται οι Ευρωπαίοι για σφάλματα του παρελθόντος ενώ τείνουν να παραβλέπουν ότι τις λύσεις τις έδωσε η ίδια η Ευρώπη.

"Η Ευρώπη είναι η κριτική σκέψη εν ενεργεία: από την εποχή της Αναγέννησης συγκροτείται μέσα στο εσωτερικό της αμφιβολίας που την αρνείται, και κοιτάζειτον εαυτό της με βλέμμα αμείλικτου κριτή [...] Δεν χρειάζεται να τονίσουμε πως η Ευρώπη δεν είναι ανώτερη παρά στο μέτρο που αμφιβάλλει για την ανωτερότητά της"

Μάλιστα, είναι ανησυχητικό ότι ενώ η ευρωπαϊκή ήπειρος είναι εγκλωβισμένη στις τύψεις της, οι άλλοι πολιτισμοί επιδεικνύουν αδιαλλαξία. Την ώρα που στον υπόλοιπο κόσμο υπάρχει αυταρχικότητα, επιθετικότητα, αστάθεια καθεστώτων και η Αμερική αναλαμβάνει δράση (πολλές φορές με υπεροψία), η Ευρώπη επιδεικνύει αδιαφορία με ένα σωρό υπεκφυγές και κυνικότητα. Όταν ξεσπά μια σύγκρουση "η Ευρώπη δεν πιστεύει πια στο κακό, δεν γνωρίζει παρά παρανοήσεις που λύνονται με διαβουλεύσεις".

Είναι αξιοσημείωτο, πως η Ευρώπη αποφεύγει να αντιμετωπίσει ακόμα και τις μιο μικρές εντάσεις και να υπερασπιστεί τα ιδεώδη της, όπως αυτό της ελευθερίας της έκφρασης. Όπως λέει και ο ίδιος ο Μπρυκνέρ "το διαπιστώσαμε με τρόμο το χειμώνα του 2006, στην υπόθεση με τα σκίτσα του Μωάμεθ, όταν η ΕΕ, προπηλακιζόμενη από τα πλήθη της Δαμασκού, της Γάζας, της Τζακάρτας, της Τεχεράνης, της Βηρυτού, αποστασιοποιήθηκε ξεδιάντροπα από τη Δανία και τη Νορβηγία, καταδίκασε τα βλάσφημα σχέδια και έστειλε επειγόντως το Χαβιέ Σολάνα στη Μέση Ανατολή σαν παραγγελιοδόχο της εξιλέωσης"

Ασκήσεις ύφους

Μια Κυριακή στο παζάρι...

- Έχω να σου προτείνω ένα βιβλίο που θα σου αρέσει.
- Για πες! Συνήθως μου αρέσουν οι επιλογές σου.
- Ειδικά αυτό αν το βρω θα στο αγοράσω. Είναι πολύ πρωτότυπο!
- Αλήθεια; Τι το ιδιαίτερο έχει;
- Ο Κενώ περιγράφει ένα και μόνο απλό περιστατικό. Αλλά το κάνει με 99 διαφορετικούς τρόπους, γιαυτό και λέγεται "ασκήσεις ύφους"
- Ουάου! Θα ρίξω μια ματιά στα βιβιοπωλεία!

Κάπως έτσι αγοράστηκε το συγκεκριμένο βιβλιο. Και φυσικά ήταν όπως μου το είχε περιγράψει ο Δ.Φ., 99 παραλλαγές για το ίδιο περιστατικό : ανακριτικό, εσωτερικοί μονόλογοι, διστακτικό, ακουστικό, σημειολογικό κλπ. Και φυσικά, μου άρεσε πολύ. Σίγουρα από τα πιο πρωτότυπα βιβλία που έχω διαβάσει.

Σε πάρα πολλά σημεία μου θύμισε τον Οδυσσέα του Τζοϋς στο οποίο κάθε κεφάλαιο παρουσιάζεται με εντελώς ξαχωριστό ύφος. (Δε νομίζω, βέβαια, να υπάρχουν πολλοί που να κάνουν τέτοια συσχέτιση!)

Ο καπετάνιος έχει κόψει αλυσίδα...

Πρόκειται για το ημερολόγιο που κράταγε ο Μπουκόβσκι από τον Αύγουστο του 1991. Καταξιωμένος, σε μεγάλη ηλικία γράφει για τα πάθη του: τον ιππόδρομο, το ποτό και το γράψιμο. Είναι ιδιαίτερα απολαυστικός: λίτός και καυστικός.

" Δεν υπάρχει ούτε μια φορά που να οδηγώ πάνω στη γέφυρα και να μην σκεφτώ την αυτοκτονία. Δεν γίνεται να κοιτάξω μια λίμνη ή τον ωκεανόκαι να μην περάσει από το μυαλό μου η αυτοκτονία. Και τι εννοώ, δεν κολλάω σ'αυτό. Αλλά περνάει από μπροστά μου σαν αστραπή: ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ. Σαν ένα περαστικό φως. Μέσα στο σκοτάδι. Σου δίνει μια αίσθηση διαφυγής που σε κάνει να αντέχεις"

"Αλλά νιώθω λες και στραπατσάρω τον εαυτό μου κάθε φορά που πηγαίνω σε μαζώξεις, ακόμα και όταν τα ποτά είναι δωρεάν. Ποτέ δεν μου πηγαίνει καλά. Έχω χορτάσει από τέτοια. Οι άνθρωποι με κάνουν να νιώθω κενός. Πρέπει να φύγω μακριά για να νιώσω ξανά γεμάτος. "

"Ξεκίνησα να παίζω στον ιππόδρομο αργά, όταν ήμουν 35 χρονών. Παίζω ασταμάτητα εδώ και 36 χρόνια και υπολογίζω πως ακόμη μου χρωστάνε κάπου 5000 δολάρια. Αν με αφήσουν οι θεοί να ζήσω για άλλα 8 ή 9 χρόνια ίσως όταν πεθάνω να πατσίσω. Τώρα δε νομίζεις ότι αξίζει γι'αυτόν τον λόγο να ποντάρω;"

Και εδώ θέλω να ευχαριστήσω το Βασίλη που τώρα ταξιδεύει σε ένα κρουαζιερόπλοιο για την ερμηνεία της φράσης "ο καπετάνιος έχει κόψει αλυσίδα..."

Σε παραλήρημα

Ένας Γενικός Γραμματέας αποπειράται να αυτοκτονήσει πέφτοντας από το διαμέρισμά του. Δεν σκοτώνεται όμως, και τώρα στην εντατική μιλάει με τον εαυτό του σαν "σε παραλήρημα".

Πράγματι, μοιάζει πολύ με τη γνωστή υπόθεση Ζαχόπουλου, και είναι κατ' εμέ το βασικό μειονέκτημα του βιβλίου. Σοκάρει η τόσο σκληρή κριτική στα ήθη των καιρών μας και στις τρέχουσες αξίες με μια τόσο τραγική αφετηρία και σε ένα υπαρκτό πρόσωπο. Δεν είμαι πεπεισμένη όμως ότι έπραξε κακώς ο συγγραφέας, ίσως και να χρειζόταν. Κατά τα άλλα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση στην ψυχολογία του έχοντα εξουσία που ταυτόχρονα είναι εξαρτημένος από άλλους, με περισσότερη εξουσία από τον ίδιο. Για τις εργασιακές, οικογενειακές, ερωτικές σχέσεις των ατόμων "με επιρροή" την οποία προβάλλουν σε κάθε ευκαρία.

"Και αυτή η κουφάλα - η Εξουσία εννοώ- είναι σκέτο δοαφθορείο. Πρόβατο μπαίνεις, λύκος λυσσασμένος βγαίνεις. Δηλαδή, αν δε σε πετάξουνε οι άλλοι στα Τάρταρα, γιατί δεν βγαίνεις ποτέ με τη θέλησή σπυ. Κίρκη που λέμε. Με το άγγιγμάτης η Εξουσία όλους μας μεταμορφώνεισε γουρούνια. Ναι, αλλά και αφροδισιακό όμως."

"Όταν φτάνεις στο χείλος του γκρεμού, οι μόνοι που στέκονται δίπλα σου είναι αυτοί που θα σε σπρώξουν. Για να σε σώσουν, όπως εμένα δηλαδή."

Προδοσία και εγκατάλειψη

Με πολύ ενθουσιασμό αγόρασα το πρώτο βιβλίο της Σταυρούλας Σκαλίδη. Την ξέρω μόνο διαδικτυακά αλλά αισθάνομαι κοντά της αφού είναι και ηλικιακά πολύ κοντά σε μένα. Η αλήθεια είναι ότι ο τίτλος με έκανε λίγο συκρατημένη ως προς το τι να περιμένω από το βιβλίο, μια που παραπέμπει σε Jane Austen (Περηφάνεια και Προκατάληψη, Λογική κ ευαισθησία...)

Ε, λοιπόν η "Προδοσία και Εγκατάλειψη" είναι ένα βιβλίο-έκπληξη. Κατ' αρχήν δεν είναι ένα βιβλίο με γραμμική αφήγηση, ρόλους-κλισέ και προδιαγεγραμμένο happy end. Κοινώς, καμια σχέση με βίπερ και τα συναφή. Η δομή του είναι ενδιαφέρουσα, χωρισμένο σε τρεις ενότητες: "εγκατάλειψη","προδοσία"& "και" . Η ιστορία "ένα αστικό θρίλερ" δοσμένο με διαφορετικές οπτικές γωνίες με την τελευταία ενότητα να δίνει το κλειδί για την ερμηνεία.

Κεντρικά πρόσωπα: ο άνδρας, 35άρης, κλειστός χαρακτήρας και ψυχωτικός. Η γυναίκα, ηλικιωμένη συγγραφέας, μόνη και εγκαταλελειμένη. Τριγύρω τους καθημερινές φιγούρεςαπό αυτές που συναντώνται στις υποβαθμισμένες, πυκνοκατοικημένες γειτονιές της Αθήνας.

"Αμα είναι όλοι εναντίον σου, ακόμα και οι φαντασιώσεις, από που να κρατηθείς;"

"Εγώ τα εγκαταλείπω όλα. Τους προδίδω όλους. Με εγκατέλειψαν όλοι. Εντάξει, εκτός από τη δύσμοιρη γριούλα. Τι να κάνουμε όμως, η προδοσία και η εγκατάλειψη δεν κάνουν διακρίσεις. Είναι απολύτως δημοκρατικές και "αδιάκριτες". Τους χτυπούν όλους μια μέρα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο."

Εξαιρετική δουλειά από την κα Σκαλίδη. Μακάρι να συνεχίσει έτσι!

Παλιά, πολύ παλιά

Από την Πέμπτη με ταλαιπωρεί μια ίωση. Όχι κάτι ιδιαίτερα σοβαρό , αλλά τα απογεύματα δεν πάω στο γραφείο με την ελπίδα να μου περάσει με την ξεκούραση. Αμ δε! Την Κυριακή έτρεχα με τη σταδία για κάμποσα τοπογραφικά και όχι μόνο δεν κατάφερα να αναρρώσω, αλλά νομίζω ότι χειροτέρεψα.

Το καλό είναι όμως ότι διάβασα τις ώρες που ήμουν στο κρεβάτι. Κατ' αρχήν τέλειωσα το τελευταίο βιβλίο του Μάρκαρη (που ήταν και το πρώτο του που πέφτει στα χέρια μου). Ο Αστυνόμος Χαρίτος βρίσκεται στην Πόλη για διακοπές, όπου εντελώς τυχαία του ζητείται να συνεργαστεί με τις Τουρκικές αρχές για τη σύλληψης μιας υπερήλικης δολοφόνου. Η γηραιά κυρία ζούσε τα τελευταία χρόνια στη Δράμα αλλά επιστρέφει στην Πόλη και διαπράττει και άλλους φόνους.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών έχουμε μια πολύ ωραία περιγραφή του ελληνισμού της Πόλης , των συνηθειών και των αντιλήψεών τους. Η αμοιβαία καχυποψία ανάμεσα στον Χαρίτο και τον Τούρκο αστυνομικό Μουράτ, υποχωρεί και δίνει τη θέση της στην κατανόηση. Μάλιστα ο Μουράτ δείχνει να καταλαβαίνει καλύτερα την ψυχολογία των ελλήνων της Πόλης, όπως σε ένα απόσπασμα λέει και ο ίδιος.

Μεγάλωσα στην τουρκική μειονότητα στη Γερμανία . Κάθε φορά που ένας Τούρκος σκότωνε, έκλεβε ή έδερνε, έφταιγε όλη η μειονότητα, γιατί μας θεωρούσαν όλους ίδιους. Εμπαινα το πρωί τμήμα και το πρώτο πράγμα που ακουγα ήταν "Είδες τι έκαναν πάλι οι δικοί σου;" [...] Καμιά πλειονότητα δεν κατάλαβε ποτέ τις μειονότητες. Εγώ καταλαβαίνω τους Ρωμιούς καλύτερα από σένα.

Εξομολογήσεις ενός Άγγλου οπιομανούς

Πολύ ώρα προσπαθώ να βρω τις πρώτες λέξεις για να περιγράψω τις "εξομολογήσεις" αλλά δυσκολεύτηκα αφάνταστα. Και επειδή όποιος με γνωρίζει ξέρει ότι τον τελευταίο καιρό είμαι πολύ πιεσμένη από άποψη χρόνου, απλά θα αφήσω το βιβλίο να μιλήσει μόνο του μέσα από δυο αποσπάσματα.

" Ω δίκαιο λεπτοφυές και ισχυρό όπιο! Για το φτωχό και για τον πλούσιο, για τις πληγές της καρδιάς που ποτέ δεν επουλώνονται,"για τους πόνους που ωθούν το πνεύμα στην ανταρσία" εσύ είσαι το καταπραϋντικό βάλσαμο. Μελίρρυτο όπιο! Με τη δική σου μεθυστική ρητορεία πετάς μακριά τους λόγους της αγανάκτησης. Και στον ένοχο, δίνεις για μια νύχτα τις ελπιδες της νιότης του και του ξεπλένεις τα χέρια από το αίμα. Στον υπερύφανο μια σύντομη λησμονιά για τα "ανεπανόρθωτα λάθη και τις προσβολές που δεν έλαβαν εκδίκηση", εσύ συγκαλείς στο δικαστήριο των ονείρων ψευδομάρτυρες για να νικήσει η βασανισμένη αθωωότητα"

"Ο οπιομανής δεν χάνει καμία από τις ηθικές ευαισθησίες και φιλοδοξίες του. Επιθυμεί και ποθεί όσο ποτέ άλλοτε, να πραγματοποιήσει ό,τι πιστεύει πως είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί, και αισθάνεται βαθειά υποχρεωμένος, αλλά η πνευματική σύλληψη του τι είναι δυνατό να κάνει, συνεχώς ξεπερνά τις δυνάμεις του, όχι μόνο στην εκτέλεση, αλλά ακόμη και στην προσπάθεια. Βρίσκεται κάτω από το βάρος του φόβου και του εφιάλτη. Έχει μπροστά του όλα όσα θα έκανε ευχαρίστως, ακριβώς όπως κάποιος είναι με το ζόρι περιορισμένος στο κρεβάτι του από της ατονίακάποιας ασθένειας, και είναι αναγκασμένος να είναι μάρτυρας κάποιας προσβολής ή βρισιάς που απευθύνεται σε ένα αγαπημένο του πρόσωπο. Καταριέται τα μάγια που τον αλυσόδεσαν. Θα έδινε ακόμα και τη ζωή του για να μπορέσει να σηκωθεί και να περπατήσει αλλά είναι αδύναμος σαν παιδάκι, και ούτε να προσπαθήσει δεν μπορεί."

Πρόκειται για ζωντανές, δυνατές περιγραφές. Είναι από τα έργα που αλλάζουν τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο γύρω σου.

Νορβηγικό δάσος

Από την πρώτη σελίδα του βιβλίου βρήκα ένα Μουρακάμι όπως τον περίμενα. Η ροή κυλάει αβίαστα, ωραίες εικόνες, μα πάνω απ' όλα οι ολοκληρωμένοι χαρακτήρες του βιβλιου το κάνουν μαγευτικό.
Πρόκειται για ένα πολύ ευχάριστο ανάγνωσμα που πραγματεύεται τη ζωή η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το θάνατο και όχι το αντίθετό του.
Σε γενικές γραμμές με άφησε ικανοποιημένη, αλλά περίμενα κάτι πιο "δυνατό", για ένα συγγραφέα με τις δυνατότητες του Μουρακάμι.

Μην πας ποτέ μόνος στο Ταχυδρομείο

Από τα πολύ ωραία έργα, εκέινα που η πλοκή δεν σου επιτρέπει να τα αφήσεις από τα χέρια σου και το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο μέχρι το τέλος. Το βασικό θέμα είναι ο έρωτας. Ο έρωτας σε ανελεύθερα κομμουνιστικά καθεστώτα όπου δεν μπορείς να εμπιστευτείς κανέναν και κανένας δεν σε εμπιστεύεται. Σε ένα τέτοιο κλίμα πόσο εύκολα μπορεί να υπάρξει και να διατηρηθεί μια ερωτική σχέση;
Ένα πολιτικό θρίλερ που σε πολλά μου θύμισε το "1984" και την "Πλατεία Λένιν πρώην Συντάγματος" αλλά λίγο κατώτερο και από τα δυο.

Το όνομα του ρόδου

Το θεωρώ περιττό να γράψω την περίληψη ενός τόσο γνωστού βιβλίου. Η υπόθεσή του είναι γνωστή είτε από το πολυδιαβασμένο αυτό βιβλίο είτε από την ταινία για την οποία είχα ακούσει πολύ καλές κριτικές. Πάντως φαίνεται να έχουν δίκιο όσοι λένε ότι είναι το καλύτερο έργο του Έκο. Μου άρεσε περισσότερο από το Εκκρεμές του Φουκω, ενώ τα υπόλοιπα έργα του που έχω διαβάσει είναι δοκιμιακού χαρακτήρα.

Είναι ένα πολύκαλογραμμένο βιβλίο και η θεματολογία του ουτως η άλλως με συναρπάζει: βιβλία και βιβλιοθήκες. Η μαεστρία του Έκο όμως το κάνει αριστούργημα.

Ξεχώρισα έξι σημεία που στάθηκα περισσότερο:

1. Αναζήτησα τη γαλήνη παντού και πουθενά δεν τη βρήκα, παρά σε μια γωνιά μ' ένα βιβλίο.
2. Μέχρι τότε πίστευα ότι κάθε βιβλίο μιλούσε για πράγματα, ανθρώπινα ή θεία, που βρίσκονται έξω από τα βιβλία. Τη στιγμή εκείνη κατάλαβα ότι συχνά τα βιβλία μιλούν για βιβλία ή μαλλον είναι σαν να μιλούν μεταξύ τους.
3. "Επομένως δεν έχετε μια μοναδική απάντηση στα ερωτήματά σας;" "Αν είχα Άντσο, θα δίδασκα Θεολογία στο Παρίσι" "Στο Παρίσι έχουν πάντα τη σωστή απάντηση;" "Ποτέ" είπε ο Γουλιέλμος, "είναι όμως απόλυτα σίγουροι στα λάθη τους"
4. Να φοβάσαι ,Άντσο , τους προφήτες και αυτούς που είναι πρόθυμοι να πεθάνουν για την αλήθεια, γιατί συνήθως παρασύρουν στο θάνατο πολλούς μαζί τους, συχνά πριν από τους ιδίους, και κάποτε αντί για αυτούς.
5. Ισως καθήκον όποιου αγαπάει τους ανθρώπους είναι να τους κάνει να γελούν με την αλήθεια, να κάνει την αλήθεια να γελάει, διότι η μόνη αλήθεια είναι να μάθουμε να ελευθερωνόμαστε από το άφρονο πάθος της αλήθειας.
6. Η τάξη που φαντάζεται ο νους μας είναι σαν ένα δίχτυ, ή μια σκάλα, που κατασκευάζεταιγια ν'αποκτηθεί κάτι. Αργότερα όμως πρέπει να πετάξουμε τη σκάλαδιότι ανακαλύπτουμε ότι, αν και στάθηκε χρήσιμη, δεν είχε κανένα νόημα.
   

Ελληνική Μυθολογία

“- Διαβάζω και Τσιφόρο...”

Αυτή ήταν η απάντηση της Ζωής Λάσκαρη ως υποψήφια Μις σε μια ταινία της «χρυσής εποχής» του ελληνικού κινηματογράφου στην ερώτηση «Τι διαβάζετε;». Απάντηση που έκανε τον μάνατζέρ της Χρόνη Εξαρχάκο να τραβάει τα μαλλιά του.

Αυτό ήταν και το μόνο που είχα ακούσει για τον Τσιφόρο και με έκανε να θεωρώ τα έργα του σαν Άρλεκιν της εποχής.
Μέγα λάθος!

Έπρεπε να μου κάνουν δώρο στη γιορτή μου ένα βιβλίο του για να αναθεωρήσω (και γι’ αυτό ευχαριστώ θερμά τον Τάκη που εκτός από τις συμβουλές ως προς τα επαγγελματικά μου, προσφέρει και λογοτεχνικά ερεθίσματα).

Η «Ελληνική Μυθολογία» περιγράφει πολύ ωραία τους μύθους στους οποίους πίστευαν οι Αρχαίοι Έλληνες, με αναφορές στην προέλευση του καθενός (σανσκριτική, φοινικική, ινδική κλπ) και σε συσχετισμό με τα φυσικά φαινόμενα που μπορεί να τον προκάλεσαν.
Αν υπάρχει μια λέξη που να μπορεί να χαρακτηρίσει τον Τσιφόρο είναι το χιούμορ. Εύστροφο, εύστοχο και με καυστικά σχόλια για τη σημερινή πραγματικότητα. Κάθε σελίδα είναι μια απόλαυση. Και ειλικρινά δεν μπορώ να αποφύγω τον πειρασμό να παραθέσω κάποια αποσπάσματα από τα δεκάδες που μου έκαναν εντύπωση και ας είναι λιγάκι μεγαλούτσικα.

«Πάνω σε μια κορφή του Ολύμπου είναι μια πηγή, η Στύγα, που βγάζει ένα νερό παγωμένο, τρομερά κρύο... Άμα, λοιπόν, κανάς Θεός αμολύσει τίποτα ψέματα, ο Δίας φωνάζει την Ίριδα:
-Έλα δω παιδί μου, άντε φέρε ένα κουβά νερό από τη Στύγα...
Παίρνει η Ίρις τον τενεκέ, τρέχει και φέρνει νερό. Μόλις το φέρη φωνάζει ο Δίας τον ψεύτη.
-Ρε παραμυθά, αλήθεια λες;
-Στην ψυχή του μπαμπά.
-Κάνεις ρε σπονδή με το νερό ότι δεν μας έπνιξες στην κοτσάνα;
-Κάνω
Μόλις κάνει όμως σπονδή με το νερό της Στυγός ο ψεύταρος, κλαφ, ξεραίνεται εν τω άμα... [...] Δέκα χρόνια τιμωρία είναι να ορκιστείς ψέματα στα ύδατα της Στυγός δηλαδή... Ενώ η ψευδορκία σήμερα ούτε έξη μήνες δεν τιμωρείται... Φτήνηνε ο τιμάριθμος, παρακαλώ...
Σε μια περίπτωση ο όρκος δεν πιανότανε: Άμα ορκιζόσουνα ψέματα σε καμμιά γκόμενα να την καταφέρης... Ο ερωτικός όρκος δεν είχε καμμιά αξία στους αρχαίους – και στους νεώτερους δηλαδή...»

«Οι άνθρωποι βλέπουνε
Οι άνθρωποι υποφέρουνε
Οι άνθρωποι φοβούνται
Οι άνθρωποι σκέπτονται
Οι τρεις πρώτες ιδιότητες ανήκουνε στον άνθρωπο – ένστικτο. Η τελευταία στον άνθρωπο – πνεύμα.
Άμα το πνεύμα είναι μέτριο και κοινό, υποτάσσεται στο ένστικτο. Από τη στιγμή αυτή παύει να αναζητάη και πιστεύει στο παραμύθι που γέννησε η πρωτόγονη μορφή της φαντασίας, η βασισμένη ακριβώς πάνω στο ένστικτο...
Έτσι δημιουργήσαμε τους θεούς για να μας προστατεύσουνε από κείνα που βλέπουμε, που υποφέρουμε και που φοβόμαστε.
Μια τάξη ανθρώπων που ήταν πιο δυνατή από τους άλλους πήρε στα χέρια της την αντιπροσωπεία αυτών των γεννημένων θεών και δυνάμωσε περισσότερο.[...] Δυνάμωσε το μύθο που το σερβίρισε σαν ευκολοχώνευτο εδώδιμο στον καθυστερημένο πνευματικά άνθρωπο. Του υποσχέθηκε προστασία, κατά τη ζωή και μετά τη ζωή. Ενίσχυσε το φόβο με καινούριους μύθους πιο έντονους και πιο νοητούς.»

Καταλήγει στον επίλογο
«Η Μυθολογία μας είμαστε εμείς οι ίδιοι, το χθές μας, το σήμερά μας και το αύριο. [...] Για τούτο γράφτηκε η Μυθολογία αυτή. Το αστείο της είχε την σκοπιμότητα να την κάνει ευχάριστη και όχι «σχολαστική»... Και, μεταξύ μας, μ’ αρέσει που την έγραψα...»

Και εμένα πολύ μου άρεσε που τη διάβασα...

Συναξάρι Ανδρέα Κορδοπάτη

Ο Ανδρέας Κορδοπάτης είναι ένα πραγματικό πρόσωπο από τη Δάρα Μαντίνειας. Το 1903 παίρνει την απόφαση να πάει στην Αμερική να δουλέψει όπως έκαναν τα αδέρφια του και πολλοί συντοπίτες του. Στο βιβλίο του Βαλτινού εξιστορούνται σε πρώτο πρόσωπο οι προσπάθειες του Κορδοπάτη να πάει στην Αμερική, μια που λόγω κάποιας ασθένειας των βλεφάρων δεν του επιτρεπόταν η είσοδος στη χώρα.

Καταφέρνει να ξεφύγει από τους φρουρούς που θα φρόντιζαν τον επαναπατρισμό του στην Ελλάδα και μετά αρχίζει ένας νέος αγώνας, να μην τον ανακαλύψουν που ήταν λαθρομετανάστης.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι απλή ώστε να ταιριάζει με το μορφωτικό επίπεδο και την εποχή του Ανδρέα Κορδοπάτη. Λέξεις όπως μπόσης (=αφεντικό), σαλούνι, Σανλαίκι Σίτυ, φρι πες, αι ντο νο να δίνουν το κλίμα της εποχής και της χώρας.

«Έμεινα στο χωριό έναν χρόνο και άρχισα τη θεραπεία.
Ο γιατρός να καθαρίζει τα τραχώματα με το νυστέρι και να ρίχνει μέσα τα φάρμακα που με τριβόλιζαν.
Όταν νόμισα ότι έγιναν καλά τα μάτια μου, αποφάσισα το δεύτερο ταξίδι.»

«Ήρθε ο γιατρός κι άρχισε να εξετάζει έναν έναν.
Όποιος ήταν καλός του ‘δινε μια κάρτα με μπλε μολύβι κι έγραφε απάνω οράιτ, αμερικάνικα. Όποιος δεν ήταν καλός του ‘δινε σκαρτ με κόκκινο.»

Από την αρχή ένιωθα ότι είχα τον κυρ-Αντρέα απέναντί μου να μου τα διηγείται πίνοντας ουζάκι στο καφενείο του χωριού.
(Τι Δάρα που είναι το χωριό του, τι Ντάρα που είναι το δικό μου...)

Εγχειρίδιο βλακείας

Πολύ έξυπνο το νέο βιβλίο του Χαριτόπουλου. Αποτελεί μια πολύ ευχάριστη συντροφιά και κάνει και για παραλία λόγω του μικρού όγκου του αλλά και του περιεχόμενού του. Διαβάζεται εύκολα και αποτελεί ευχάριστη συντροφιά.

Η βλακεία έχει απασχολήσει και άλλους συγγραφείς στο παρελθόν και μου φαίνεται ότι "πουλάει" ως θεματολογία. Ισως επειδή, όπως αναφέρει και ο Μούζιλ "βρίσκεται σε αφθονία και μπορεί να πάρει διάφορες μορφές σε αντίθεση με το βασίλειο της σοφίας που είναι μια έρημη περιοχή την οποία όλοι γενικά την αποφεύγουν".
Το "Εγχειρίδιο βλακείας" μάλιστα έγινε best seller από την αρχή της κυκλοφορίας του. Άρχισα όμως να αναρωτιέμαι αν όλοι αυτοί που σπεύσαμε να το προμηθευτούμε εξαιρούμε τους εαυτούς μας από την κατηγορία των βλακών ενώ στατιστικά το πιθανότερο είναι πολλοί από μας να ανήκουμε σ' αυτή την πολυπληθή ομάδα. Ο Μούζιλ και γι' αυτό αναφέρει: "όταν αναφέρεται κανείς στη βλακεία, αυτόματα εξαιρεί τον εαυτό του από την κατηγορία αυτή. Μοιάζει σαν να προσπαθεί να πείσει τους άλλους ότι δεν είναι ανόητος, ενώ αυτό που πετυχαίνει είναι να εγείρει υποψίες περί του αντιθέτου".

Και εγώ ήδη επεκτάθηκα πολύ

H γέννηση της βασίλισσας του σκακιού

Έχω πολλά χρόνια να παίξω σκάκι. Ίσα που θυμάμαι κάποιες βασικές κινήσεις. Δεν το προτιμώ επειδή χρειάζεται πολύ σκέψη, συγκέντρωση και χρόνο. Αντίθετα προτιμώ το τάβλι που είναι γρήγορο και προσφέρει μια κάποια εκτόνωση πετώντας με δύναμη τα ζάρια και χτυπώντας τα πούλια.
Το βιβλίο όμως, της Merilyn Yalom (γυναίκας του Irvin) μου έκανε εντύπωση απότην πρώτη στιγμή. Από το οπισθόφυλλο μαθαίνουμε ότι η βασίλισσα δεν υπήρχε καν όταν πρωτοανακαλύφθηκε το παιχνίδι από τους Πέρσες και στη θέση της υπήρχε ο στρατηγός ή βεζύρης.
Η εμφάνιση της βασίλισσας παρατηρείται μετά το έτος 1000 μ.Χ. και στην αρχή δεν ήταν το πιο δυνατό κομμάτι της σκακιέρας όπως είναι σήμερα. Αργότερα της δόθηκαν οι δυνατότητες που έχει σήμερα και η συγγραφέας το συσχετίζει με την άνοδο ισχυρών γυναικών στους θρόνους της κεντρικής Ευρώπης και της Ρωσσίας όπως και με τη λατρεία της Παναγίας.
Μου έκανε εντύπωση ότι το Μεσαίωνα έπαιζαν σκάκι εξίσου άντρες και γυναίκες, η Αυλή αλλά και οι κατώτερες τάξεις κάτι που δεν παρατηρείται σήμερα. Αντίθετα παρατηρήθηκε το φαινόμενο, μετά την ισχυροποίηση της βασίλισσας του σκακιού να ασχολούνται με το σκάκι πολύ λιγότερες γυναίκες...

Πραγματικά απολαυστικό ανάγνωσμα ακόμα και για τους μη ειδικούς!

Ανίδεοι Πάλι

Έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που πρωτοδιάβασα το έργο της Θεώνης Κοτίνη "Ανίδεοι Πάλι", ήταν αρχή του έτους. Συχνά το ξαναξεφύλλιζα και πάντα έβρισκα και κάποιο άλλο κομμάτι για να σταθώ. Δεν το έπαιρνα απόφαση να γράψω κάτι, κι ας το είχα υποσχεθεί στο φίλο μου το Δημήτρη.

Ούτε τώρα θα γράψω, παρά μόνο την τελευταία στροφή από το αγαπημένο μου ποίημα.


"Καπνίζω όπως πατάς τη σκανδάλη
ελπίζοντας πως αν όχι σ' αυτό
τότε στο επόμενο τσιγάρο
θα σημαδέψω μια ολόκληρη λύπη
βαθιά στον πνεύμονα
και δεν θα αστοχήσω"

Ως εκ θαύματος

Δεν ξέρω αν τυχαίνει και σε άλλους, αλλά αν δεν διαβάσω λογοτεχνία για κάποιο διάστημα με πιάνει σύνδρομο στέρησης. Μάλιστα το διάστημα του Ιουλίου έτυχε να συναναστρέφομαι με κόσμο με άλλες προτεραιότητες (πλην της οποιαδήποτε πνευματικής καλλιέργειας) σε σημείο να αισθάνθώ για πρώτη φορά στη ζωή μου ότι άρχισα να χάνω τον εαυτό μου. Ξαφνικά εγώ δεν ήμουν εγώ. Για να πω την αλήθεια το σοκ ήταν μεγάλο μια που πάντα διατεινόμουν ότι ήμουν "και του σαλονιού και του λιμανιού". Τελικά δεν ανήκω σε καμιά από αυτές τις κατηγορίες γιατί πνίγομαι και στις δυο.

Τώρα τι σχέση έχουν αυτά που γράφω με τον τίτλο "Ως εκ θαύματος", απλά περνώντας από ένα βιβλιοπωλείο θυμήθηκα τις παλιές καλές συνήθειες και πήρα αυτό το βιβλίο του Κων/νου Τζούμα. Ήταν αυτό ακριβώς που χρειαζόμουν: ανάλαφρο, χωρίς ίχνος πεσιμισμού και μιζέριας. Είναι λίγο στρογγυλεμένο σε κάποια σημεία, εξιδανικεύει λίγο το παρελθόν, αλλά αυτό δεν μου φάνηκε καθόλου άσχημο. Και επειδή δεν είμαι βιβλιοκριτικός αλλά γράφω για τα δικά μου συναισθήματα που δεν είναι ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα που διαδραματίζονται στην προσωπική μου ζωή, ένα μπορώ να πω για το συγκεκριμένο βιβλίο, μου φάνηκε εξαιρετικό. Μου έφτιαξε τη μέρα και όχι μόνο...

Και επειδή προέρχομαι από παρατεταμένη στέρηση, αυτές τις μέρες διαβάζω μανιωδώς ό,τι βρεθεί στα χέρια μου, ολοκλήρωσα και το εκπληκτικό "ταξίδι στην άκρη της νύχτας" και κάποια άλλα για τα οποία θα γράψω προσεχώς...

Οι Άνθρωποι από καλαμπόκι

Έχουν περάσει μήνες από τότε που αναζητούσα το βιβλίο του Σωτάκη "Ο Άνθρωπος Καλαμπόκι". Τότε που τυχαία "πήρε το μάτι μου" στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο της Πρωτοπορίας το βιβλίο του νομπελίστα συγγραφέα Μιγκέλ Άνχελ Αστούριας "Οι Άνθρωποι από καλαμπόκι". Μου έκανε εντύπωση το οπισθόφυλλο:
"Το καλαμπόκι συνοδεύει τους αννθρώπους της Κεντρικής Αμερικής από τη γέννηση μέχρι και το θάνατό τους. Αποτέλεσε το βασικό οικονομικό στήριγμάτους και γύρω από αυτό αναπτύχθηκαν πολλοί μύθοι και έθιμα των λαών που ζουν στην Κεντρική Αμερική."

Ομολογώ ότι σε κάποια σημεία η αφήγηση φαινόταν να μην προχωράει και κουράστηκα. Πολλές φορές, μάλιστα το άφησα για να διαβάσω άλλο βιβλίο. Η επιμονή μου όμως να το ολοκληρώσω με δικαίωσε και κλείνοντάς ήμουν ενθουσιασμένη. Έχω να παρατηρήσω το περίεργο φαινόμενο δηλαδή, να μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρον ένα βιβλίο όσο το διαβάζω και αφού το ολοκληρώσω να λέω "ε, και;" (βλ Περηφάνια και προκατάληψη), ενώ σε άλλα να κουράζομαι και να "πιέζω" τον εαυτό μου να τα ολοκληρώσει αλλά στο τέλος να μένω ενθουσιασμένη.

Ο μύθος, η λαική γλώσσα των Ινδιάνων, οι παραδόσεις, το μεταφυσικό και το συμβολικό είναι τόσο έντεχνα δεμένα που μια δεύτερη και τρίτη ανάγνωση θα δώσει πολύ περισσότερες ερμηνείες αλλά χωρίς να μειωθεί η απόλαυση.

Ως ενδεικτικά της γραφής παραθέτω:

• "Γη απογυμνωμένη, γη χωρίς ύπνο, γη φορτωμένη καλαμπόκι και όνειρα, ο Γκασπάρ που έπεφτε από 'κει που πέφτει το χώμα, γη φορτωμένη καλαμπόκι λουσμένησε ποτάμια με νερά που βρομίσανε απ' την πολλή αγρύπνια, με πράσινα νερά στο ξενύχτι του απέραντου δάσους που θυσιάστηκε για το καλαμπόκι που έγινε άνθρωπος σποράς καλαμποκιού"
• "Μέσα στο λιβάδι υπήρχε ένα μουλάρι, πάνω στο μουλάρι υπήρχε ένας άνθρωπος και μέσα στον άνθρωπο υπήρχε ένας νεκρός"
• "Όταν το σπέρνουν για φαγώσιμο γίνεται ιερή διατροφή του ανθρώπου που πλάστηκε από καλαμπόκι. Όταν το σπέρνουν για εκμετάλλευση γίνεται πείνα για τον άνθρωπο που πλάστηκε από καλαμπόκι"
• "Χάθηκαν οι θεοί αλλά απόμειναν οι μύθοι, και οι μεν και οι δε απαιτούν θυσίες` χάθηκαν τα μαχαίρια από οψιδιανό για να ξεριζώνουν από το στήθος την καρδιά του θυσιασμένου, αλλά απόμειναν τα μαχαίρια της απουσίας που πληγώνει και τρελαίνει."
  

Οι αστικοί χώροι είναι ποίηση από μόνοι τους

Μετά το πολύ γνωστό έργο του "Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος", ο Δημήτρης Φύσσας παρουσίασε την Κυριακή την πρώτη του ποιητική συλλογή. Εγώ ως πρώην μαθήτρια, νυν φίλη και παντοτινή θαυμάστρια βρέθηκα εκεί. 'Ηταν μια ιδιαίτερα ευχάριστη μέρα για πολλούς λόγους.


Πρόκειται για αυτοέκδοση κάτι που βοήθησε στην επιτυχία της παρουσίασης: δεν υπήρχε ο εκδότης ούτε παρουσιαστές να μακρυγορούν με πολλές φορές βαρετό στομφώδη λόγο. Στο σινεμά Μικρόκοσμος ήρθαν φίλοι και έγινε μια ωραία, κεφάτη συζήτηση πάνω στη συλλογή (και όχι μόνο) που χαρίστηκε στους παρευρισκομένους.

Πολλά από τα ποιήματα βρίσκονται στην ιστοσελίδα του, www.dimitrisfyssas.gr/ αλλά έχουν προστεθεί και άλλα.

Μόλις ολοκληρώσω και την ανάγνωση των νέων ποιημάτων του θα επιστρέψω...

Υπερηφάνεια και προκατάληψη

Είναι το βιβλίο που με προβλημάτισε περισσότερο. Δεν είχα ξαναδιαβάσει Ώστεν στο παρελθόν αλλά είχα ακούσει τα καλύτερα για το "σαν ξυράφι πνεύμα της"

Εμένα πάντως μου φάνηκε σαν καλογραμμένο βίπερ. Δεν λέω, είχε κάποια καλά σημεία, αλλά συνολικά με άφησε αδιάφορη.

Θα ήθελα πολύ να ακούσω και άλλες γνώμες...

Μετά από αρκετό καιρό...

...και αφού μεσολάβησαν τα "ανοιξιάτικά μου" να 'μαι πάλι. Όσοι με ξέρουν, καταλαβαίνουν αυτή την περίοδο που αποκόπτομαι από τον κοινωνικό περίγυρο και δεν με παρεξηγούν που χάνομαι.

Αυτό το διάστημα διάβασα αρκετά και θα αναφέρω κάποια από τα βιβλία με λίγα λογάκια για το καθένα.

Εγώ ελπίζω να τη βολέψω

Κυριακή μεσημέρι και τριγυρνώ στo παζάρι στον Κεραμεικό, χαζεύοντας βιβλία. Ξαφνικά πέφτει το μάτι μου σε ένα σχεδόν καινούριο με κόκκινο εξώφυλλο. Ενδιαφέρων ο τόσο τίτλος όσο και ο υπότιτλος: «Εξήντα εκθέσεις παιδιών Δημοτικού ανθολογημένες και φροντισμένες από το δάσκαλο Μαρτσέλο Ντ’ Όρτα». Ξεκινώ να διαβάζω μια έκθεση στην τύχη και χαμογελώ. Ασυναίσθητα συνεχίζω στην επόμενη...

Από τον διπλανό πάγκο δυο μικροπωλητές του σωματείου «ο Ερμής» σχολιάζουν εύθυμα:

- Αν συνεχίσεις δεν θα χρειαστεί να το αγοράσεις.

- Ορίστε;;; (Αποκτώ σταδιακά επαφή με το περιβάλλον)

- Λέω, μπορείς να γλιτώσεις τα λεφτά αν το διαβάσεις στο όρθιο.

Ντράπηκα. Δεν έχω συνηθίσει τα πειράγματα του παζαριού, παρά το ότι χαμογελούσαν χωρίς διάθεση να με θίξουν.

- Πόσο κάνει;

- Δυο ευρώ.

Μπορούσα να το πάρω φτηνότερα μια και συνήθως τα πουλάνε ένα ευρώ αλλά φαντάζομαι ο πωλητής κατάλαβε ότι θα το αγόραζα ούτως ή άλλως. Άξιζε, και θα μπορούσα να δώσω και περισσότερα. Οι περισσότερες εκθέσεις λένε με απλό τρόπο μεγάλες αλήθειες και αν η πρώτη ανάγνωση σε κάνει να γελάς, μια δεύτερη θα σε κάνει να θες να κλάψεις. Οι ανισότητα της Ιταλίας του Νότου με εκείνη του Βορρά αναδεικνύεται με μοναδικό τρόπο!

Μερικά αποσπάσματα :

Για την Ελβετία:

«Η Ελβετία, αν στη Νάπολι έχεις καρκίνο, στη Νάπολι πεθαίνεις, αλλά αν πας στην Ελβετία πεθαίνεις πιο αργά ή ζεις. Γιατί οι κλινική είναι πολύ ωραία, το χαλί, τα λουλούδια, οι σκάλες καθαρές, ούτε ένας ποντικός. Όμως πληρώνεις πολλά, αν δεν κάνεις λαθρεμπόριο δεν μπορείς να πας»

Ποια παραβολή του Ιησού Χριστού προτιμούν:

«Εγώ προτιμάω το τέλος του κόσμου, γιατί δεν φοβάμαι, επειδή θα είμαι πεθαμένος από ένα αιώνα κιόλας. [...] Οι καλοί θα γελάνε, οι κακοί θα κλαίνε, εκείνοι από το καθαρτήριο λίγο θα γελάνε και λίγο θα κλαίνε. Τα αβάφτιστα μωρά θα γίνουνε πεταλούδες. Εγώ ελπίζω να τη βολέψω.»

«Ο πιο κακός άνθρωπος της ιστορίας ήταν ο Ίτλερ, πιο κακός από το Νέρωνα και από το Μάρτιν Λούθηρο, γιατί εξαιτίας του διαόλου σκότωσε εκατό εκατομμύρια εβραίους και τους μετέτρεψε σε σαπουνάκια, κεριά και αφτερσειβ.»

Όμως όταν περιγράφουν την πόλη τους, με τη βρομιά, το σπίτι τους που αποκαλούν σαραβαλιασμένο, ότι δεν τους αρέσει η βροχή γιατί το σπίτι μπάζει νερά, μόνο γέλια δεν προκαλούν. Ένα απόσπασμα που περιγράφει την επίσκεψη σε ένα νοσοκομείο με έκανε να γελάσω και να δακρύσω ταυτόχρονα.

«Όμως θέσεις δεν υπήρχανε, και τη βάλανε στο διάδρομο με τη βελόνα μέσα. Στο Καλντελέλι όλα είναι βρώμικα, δεν πλένουνε, οι κατσαρίδες στα κρεβάτια τη νύχτα! Τη νύχτα οι νοσοκόμες γαμιούνται! Στο Καλνταλέλι είναι καλύτερα να πεθαίνεις.»

Μετά από επίσκεψη του «καλού» αλλά «ακριβού» γιατρού στο σπίτι όπου το παιδί είναι άρρωστο:

«Όταν (ο γιατρός) βγαίνει από την πόρτα ο μπαμπάς μου βρίζει την Παναγία και τα σπάει όλα. Εγώ στο κρεβάτι κλαίω γιατί εγώ φταίω.»

Ο λόγος που έγραψα τόσα αποσπάσματα είναι επειδή έχει πολύ περισσότερα εξίσου ενδιαφέροντα!

Καινός διαιρέτης

Τρίτη πρωί, μόλις τέλειωσε μια επαγγελματική συνάντηση και είμαι καθισμένη σε μια καφετέρια. Συχνά, μετά από τέτοιες συναντήσεις θέλω να βρεθώ κάπου μόνη μου και να χαλαρώσω. Έτσι και τώρα έβγαλα από την τσάντα μου την ποιητική συλλογή του Γιάννη Ευθυμιάδη και την ξαναδιαβάζω. Πάντα ξαναδιαβάζω τα ποιήματα.

«Τρόμος απ’ τη φωνή σου, όταν τη φέρνει ο χρόνος.

Δεν είδα σφράγισμα να κλείνει πίσω του τη μνήμη»

Μια παρέα πενηντάρηδων σε παρακείμενο τραπέζι νιώθω ότι με κοιτά και σχολιάζει. Και λέω «νιώθω» γιατί δεν τολμώ να κοιτάξω προς το μέρος τους δίνοντας τους αφορμή για κακόγουστα σχόλια. Ήδη τώρα μιλάνε για μια κοπέλα 20-25 ετών (εγώ είμαι 26) που είχε βγάλει το λαπ-τοπ και καθόταν και το κοίταγε με τις ώρες. (Πάλι καλά δεν εννοούν εμένα γιατί δεν έχω μαζί μου laptop). «Καλά τι μπορεί να κοιτάζουν τόσες ώρες σε ένα λαπ-τοπ, εγώ κάτι γραμμές είδα...»

Πάνω που άρχισε να με εκνευρίζει που δεν μπορεί να περιπλανηθεί η ματιά μου σε όλο το μαγαζί (αναγκαστικά περιορίζεται στο υπόλοιπο τμήμα που δεν περιλαμβάνει την εν λόγω παρέα), απορροφήθηκα από την ανάγνωση.

«Είναι γραφτό, λες,

Στον υβριστή να γίνεται

Η αποκάλυψη του άχραντου.

Ποια θεία μετάληψη!

Να ντύνεσαι σφιχτά ό,τι αντιμάχεσαι,

Να προσπερνάς την αλήθεια ξυστά

Και αγγίζεις το δράμα.»

Αρκετά καλή δουλειά από τον κ. Ευθυμιάδη.

Ιστορίες της τσέπης

Ένα βιβλίο από το Νίκο Παπανδρέου, ο τίτλος του οποίου εκφράζει πολύ καλά το περιεχόμενό του. Είναι μικρές ιστορίες, έξυπνες και εύληπτες, που διαβάζονται πολύ ευχάριστα από όποιον δεν έχει πολύ χρόνο στη διάθεσή του (ίσως το ρολόι στο εξώφυλλο να υποδεικνύει ακριβώς αυτό).

Με χιούμορ και αυτοσαρκασμό στις «Οδηγίες προς ναυτιλλομένους πολιτικούς» δείχνει τη σημασία των σημείων στίξης στο γραπτό και προφορικό λόγο: κόμμα, τελεία, άνω τελεία, άνω και κάτω τελεία, θαυμαστικό. Ενδεικτικά:

«Το κόμμα

...Αν προσπαθήσεις να διαβάσεις ξανά το κείμενο, εφόσον έχεις τελειώσει την παράγραφο, κι αρχίζεις να βάζεις κόμματα, θα ανακαλύψεις ότι μαζεύονται σαν τις αθερίνες και χώνονται σε ρωγμές που ούτε ήξερες πως υπάρχουν. Πριν το καταλάβεις, η πρότασή σου θα έχει ακινητοποιηθεί και θα μαστίζεται από τα κόμματα.»

Βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα την ανάλυσή του για την προέλευση του παιδικού τραγουδιού «Ring around the rosey» το οποίο περιγράφει την ασθένεια της πανούκλας! Αυτό μου θύμισε έντονα και τον Πασκάλ Μπρυκνέρ που στο βιβλίο του «Ο πειρασμός της αθωότητας» εκφράζει την αντίθεσή του προς τη Disneyland. Ισχυρίζεται ότι με τα παραδοσιακά παραμύθια και τη σκληρότητα που μερικές φορές αποπνέουν το παιδί εξοικειώνεται με το θάνατο και προετοιμάζεται για τον κόσμο που είναι πράγματι σκληρός. Φαντάζομαι ένα παιδί, μεγαλωμένο ΜΟΝΟ με τα κινούμενα σχέδια, όπου βλέπει κανείς τους ήρωες να πέφτουν από το γκρεμό, να τους πατάει αυτοκίνητο, να καταπλακώνονται από βράχους και να βγαίνουν αλώβητοι. Πόσο εύκολο είναι να αρχίσει από μια ηλικία να σέβεται τα αισθήματα των άλλων και να συναισθάνεται τον πόνο που κάποιες φορές τους προκαλεί; (Τονίζω τη λέξη μόνο για να μην παρεξηγηθώ)

Στο «Άγχος του συγγραφέα» με έξυπνο τρόπο αναφέρεται στην επιλογή εξώφυλλου, οπισθόφυλλου, αφιέρωσης, ευχαριστιών. Γενικά δηλαδή σε αποφάσεις που καλείται να πάρει ένας συγγραφέας από τη στιγμή που ολοκληρώσει το βιβλίο του μέχρι να εκδοθεί. «Από δω και πέρα όμως το βιβλίο έχει πάρει το δρόμο του. Δεν είναι δικό σου πια. Είναι δικό τους. [...] Τώρα είσαι σαν το νευρικό τερματοφύλακα πριν το πέναλτι, που περιμένει το διαιτητή να σφυρίξει, προσπαθώντας να μαντέψει από πού θα ‘ρθει το γκολ.

Venetia

Καθυστερώ με τις αναρτήσεις γιατί δεν έχω Internet σπίτι και στο ΕΜΠ είχε πέσει δουλειά. Παρ' όλα αυτά διαβάζω και μάλιστα αρκετά. Τελευταία ασχολήθηκα και με κάποιες ποιητικές συλλογές ξεκινώντας από εκείνη της Άννας Γριμάννη.

Όπως φανερώνει και ο τίτλος, η έμπνευση αντλήθηκε από εικόνες της Βενετίας. Μου είναι κάποιες φορές δύσκολο να καταλάβω «τι θέλει να πει ο ποιητής» γι’ αυτό και συνήθως διαβάζω αρκετές φορές μια ποιητική συλλογή πριν αποφασίσω να γράψω κάτι γι’ αυτή. Αυτό συμβαίνει κυρίως από φόβο μήπως εξαιτίας της δικής μου ανικανότητας να κατανοήσω, αδικήσω ένα αξιόλογο έργο.

Προσπάθησα, αλλά τα ποιήματα της Άννας Γριμάνη δεν κατάφεραν να με συγκινήσουν ιδιαίτερα. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως συνδέεται στροφή με στροφή για να μην πω στίχος με στίχο. Εντύπωση μου έκανε η χρήση του γαλάζιου ως επίρρημα π.χ. «έλειωνε γαλάζια», «μίλησε γαλάζια», «να κλαις γαλάζια», «σε αγαπά γαλάζια».

Μερικές ωραίες εικόνες που στάθηκα παραπάνω:

«Και η λίμνη

Μια λίμνη που διατίθεται στη γραφή

Ενώ περνάς κορδόνι στα παπούτσια

Τις ακτές της»

«Η υπόληψή της σταγόνα λαδιού

Απλώθηκε στο νερό σου»

Η περί θεού αυταπάτη

Δεν έχω ιδιαίτερες προτιμήσεις ως προς τις κατηγορίες των βιβλίων που επιλέγω. Απλά, έχω παρατηρήσει ότι, ανάλογα με το βιβλιοπωλείο, προτιμώ συχνότερα κάποιες κατηγορίες ένανρι άλλων. Συγκεκριμένα, στην Πρωτοπορία αγοράζω συχνότερα ποίηση και παλιότερες εκδόσεις ενώ στον Παπασωτηρίου (το υποκατάστημα εντός Πολυτεχνειούπολης) δοκίμια και νέες εκδόσεις ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας.
Εκείνο το απόγευμα που βρέθηκα στον Παπασωτηρίου δεν είχα πρόθεση να αγοράσω κάποιο βιβλίο, απλά συνόδευα την αδερφή μου. Πόσο μάλλον για ένα βιβλίο που ασχολείται με το αν υπάρχει θεός, μια που είχα ήδη καταλήξει ότι δεν υπάρχει. Ακόμα χειρότερα, δεν είχα χρήματα μαζί μου. Χωρίς να καταλάβω πως έγινε, μετά από λίγα λεπτά έβγαινα με το βιβλίο ανά χείρας (με δανεικά από την αδερφή μου).
Όταν έφτασα στο γραφείο το ξεφύλλισα για να δω περι τίνος πρόκειται και πριν καν φτάσω στα περιεχόμενα, διάβασα ένα πολύ ωραίο απόσπασμα.
"Δεν αρκεί να βλέπεις ότι ένας κήπος είναι όμορφος χωρίς να πιστεύεις ότι υπάρχουν νεράιδες στο βάθος του;"
Τα επιχειρήματα του συγγραφέα ήταν πνευματώδη, εξαιρετικά ενδιαφέροντα και γενικά είναι ένα βιβλίο που δεν το άφηνα εύκολα από τα χέρια μου. Επιγραμματικά, θα έλεγα ότι αξίζει να διαβαστεί.

Η τέλεια γαλήνη

Και συνεχίζω τις αναρτήσεις για βιβλία που διάβασα το Δεκέμβριο και τις διακοπές των Χριστουγέννων, αφού δεν είχα το χρόνο και τη διάθεση να συνδεθώ στο Διαδίκτυο. Καμιά φορά και λίγη απομόνωση και η ενασχόληση αποκλειστικά με την ανάγνωση δεν κάνει κακό.

Η Τέλεια Γαλήνη περιγράφει τη ζωή του Γιονατάν Λίπσιτς που γεννήθηκε σε ένα κιμπούτς και αποφασίζει να το εγκαταλείψει. Φαντάζομαι πως είναι δύσκολο για έναν άνθρωπο να ζει σε ένα μικρό μέρος του οποίου οι κάτοικοι να γνωρίζουν σχεδόν κάθε λεπτομέρεια της ζωής του. Γίνεται δε ακόμα χειρότερο αφού το μέλλον είναι προδιαγεγραμμένο (γάμος, παιδιά κλπ), τα περιθώρια για προσωπικές επιλογές ελάχιστα ενώ η καθημερινότητα πνίγει κάθε ζωντάνια.

Ο Γιονατάν δεν θέλει να αλλάξει τον κόσμο, ούτε έχει μεγάλα σχέδια για τη ζωή του. Απλά θέλει ένα προσωπικό χώρο για να μπορεί να βρει την δική του τέλεια γαλήνη. Η πληθωρική προσωπικότητα του πατέρα του (γραμματέα του κιμπούτς) που τον αφήνει στη σκιά του καθώς και ο αυταρχισμός του οδηγούν τον Γιονατάν στη φυγή. Μια φυγή ήρεμη, χωρίς μίσος, χωρίς διάθεση να τιμωρήσει ή να αυτοτιμωρηθεί, απλά ένα ταξίδι αυτογνωσίας. «Πρέπει να αγαπάμε και να συγχωρούμε, σκέφτηκε ο Γιονατάν, πρέπει να είμαστε καλοί. Κι αν χρειαστεί να φύγεις, να φύγεις χωρίς να ξεχνάς και χωρίς να φοβάσαι τη νοσταλγία».

Λίγο πριν φύγει ο Γιονατάν, στο κιμπούτς καταφτάνει και γίνεται δεκτό ένα νέο πρόσωπο, ο Αζαριά. Με όρεξη για δουλειά, αλλά και έντονα ανάγκη για αυτοπροβολή μέσω ακατάσχετης φλυαρίας. Ενώ η Ριμόνα, γυναίκα του ήρωα, δείχνει να είναι χαμένη στις σκέψεις της, συμπαθεί ιδιαίτερα τον νεοαφιχθέντα και αναπτύσσεται ένας ιδιαίτερος δεσμός μεταξύ τους. Αυτή την ιδιότυπη σχέση ο Γιονατάν την αποδέχεται και σχεδόν την «ευλογεί». Μετά τη φυγή του άλλωστε και το κιμπούτς αποδέχεται τη σχέση αυτή, μέχρι και η μάνα του Γιονατάν.

Μου φαίνεται λίγο υπερβολικό μια τόσο κλειστή κοινωνία, με αυστηρά καθορισμένες αξίες, με ελάχιστες διαφοροποιήσεις στον τρόπο ζωής των μελών της να αποδέχεται τόσο εύκολα κάτι τέτοιο.

Παρά το γεγονός ότι δεν ενθουσιάστηκα, θεωρώ μάλιστα ότι δεν έπρεπε να είναι τόσο εκτεταμένο σε ορισμένες περιγραφές, υπήρξαν κάποια πολύ ωραία σημεία στα οποία θα ήθελα να σταθώ.

«Το καλό με τον ύπνο είναι ότι ο καθένας βρίσκεται επιτέλους μόνος του, χωρίς κανένα άλλο. Ο καθένας πάνω σε ένα μικρό αστέρι, ο καθένας στα όνειρά του, εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τους υπόλοιπους, ακόμα κι απ’ αυτόν που κοιμάται δίπλα του, στο διπλό κρεβάτι. [...] Και σε όποιον αρμόζει η μοναξιά, βρίσκει τη μοναξιά»

«Πώς να νικήσουμε το σκοτεινό πόθο, να κυνηγάμε και να εξευτελίζουμε τους άλλους, να τους υποτάσσουμε, να κρατάμε δέσμιο το συνάνθρωπό μας μέσω των διάφανων και λεπτών ιστών της ενοχής, της ντροπής, ακόμα και της ευγνωμοσύνης;»

Ο Άνθρωπος Καλαμπόκι

Ο Άνθρωπος Καλαμπόκι θεωρεί πως πάνω από όλα είναι το καλαμπόκι. Έχει ιδρύσει τον ΣΥ.ΛΑ.ΚΑ, δηλαδή το Σύλλογο Λατρείας Καλαμποκιού που για ένα μεγάλο διάστημα αριθμεί μόνο ένα μέλος. Όλα αλλάζουν όμως, από τη στιγμή που ο άνθρωπος καλαμπόκι επισκέπτεται το Μίτσελ, το παλάτι του καλαμποκιού. Εκεί ο ήρωας πείθει και άλλους να ακολουθήσουν τη λατρεία του καλαμποκιού και μάλιστα αποκτά τόσους πιστούς που ο ίδιος θεωρείται σχεδόν θεός. Το πρόβλημα αρχίζει όταν πρέπει να δώσει τη δόγμα της νέας λατρείας, να κάνει αναλύσεις και γενικά να εμβαθύνει. Δραπετεύοντας από το Μίτσελ και γυρνώντας σπίτι του διαπιστώνει ότι αυτό είναι «το νόημα του ταξιδιού και σίγουρα το νόημα της ίδιας μου της ζωής, δηλαδή η συνειδητή αποχή από οτιδήποτε εμπεριέχει σαφές και ακριβές νόημα». Απορρίπτει λοιπόν τη λατρεία του καλαμποκιού και περιφέρεται ψάχνοντας να βρει ένα νέο νόημα στη ζωή του.

Κρίμα που το διάβασα την περίοδο των Χριστουγέννων και δεν πρόλαβα να στείλω μήνυμα για το βραβείο αναγνωστών γιατί μου άρεσε πολύ. Ιδίως όταν αργότερα διάβασα τον Κύριο Επισκοπάκη που πήρε το βραβείο και διαπίστωσα ότι προτιμώ το βιβλίο του Σωτάκη.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον το απόσπασμα:

«Ανήκα και εγώ σε αυτή την ομάδα ανθρώπων – δεν ήξερα πώς να μας αποκαλέσω – που για σκοπό τους έχουν ένα μεγαλοπρεπές τίποτα, παραδομένοι στις αισθήσεις τους, βέβαιοι για τη μέθη που δημιουργεί η ίδια η ζωή και η πικρή γεύση του θανάτου. Κανείς μας δεν ήθελε να μπλέκει με τους άλλους, με αυτούς που κυκλοφορούν στους δρόμους και ζουν μέχρι το τέλος διεκδικώντας το μερίδιο που τους αναλογεί, σίγουροι για όλα, για το ζωντανό παρόν, την καυτή σάρκα, τις δυνατές γεύσεις, την επιθυμητή ιεραρχία και την επικράτηση μέχρι τελικής πτώσεως. Εμείς – ποιοι ήμαστε εμείς; - αποζητούσαμε μια ζεστή φωλιά να χωθούμε, να ζεστάνουμε την κοιλιά μας, καταραμένοι και μόνοι, αναθεματίζοντας όλους και όλα, αξιοθρήνητοι και νάρκισσοι, καταδικασμένοι στην αφάνεια, στην ήττα και στην τελική δικαίωση.»

Περί θανάτου

Πραγματικά πολύ ενδιαφέρον το τελευταίο βιβλίο του Σαραμάγκου. Φανταστικό το θέμα, ξαφνικά σταματούν να συμβαίνουν θάνατοι σε μια μικρή χώρα. Η φύση των ανθρώπων και οι αντιδράσεις τους είναι πολύ ρεαλιστικές και τις αποδίδει πολύ ωραία ο συγγραφέας. Αυτή η απουσία του θανάτου δημιουργεί προβλήματα σε μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων, ενώ η μαφφία προσπαθεί και καταφέρνει να επωφεληθεί από την αναστάτωση.

Τη λύση αναλαμβάνει να δώσει η θάνατος (με μικρό θ γιατί δεν πρόκειται για την ολοκληρωτική Θάνατο αλλά αυτή που ασχολείται με το ανθρώπινο είδος μόνο). Πρόκειται για μια αξιοπρόσεκτη και γοητευτική γυναίκα που εμφανίζεται στον κόσμο προσπαθώντας να αποκαταστήσει μια ανωμαλία.

Κλείνοντας, θα συμφωνήσω με το οπισθόφυλλο ότι είναι ένα «εξαιρετικά ανθρώπινο μυθιστόρημα».

Σαν τη βροχή πριν πέσει

Πολύ καιρό στα best-sellers και ομολογώ ότι το αγόρασα περισσότερο από περιέργεια, μια και δεν έχω διαβάσει άλλο έργο του Κόου. Είναι ένα καλογραμμένο βιβλίο, με ευαισθησία, σαν να ξεφυλλίζεις ένα παλιό οικογενειακό άλμπουμ. Αυτό είναι και το θέμα του: μια ηλικιωμένη γυναίκα αφηγείται την ιστορία της ζωής της καταγράφοντας σε κασέτες περιγραφές φωτογραφιών γιατί απευθύνεται στην τυφλή ανηψιά της. Με αφορμή αυτές τις φωτογραφίες αναλύονται οι διαπροσωπικές σχέσεις της ηρωίδας και τα γεγονότα που οδήγησαν στην ανάπτυξη των ιδιαίτερων δεσμών ανάμεσα στην ηρωίδα και την ξαδέλφη της, την ανηψιά και την απομάκρυνση της τελευταίας από τη ζωή της ηλικιωμένης αφηγήτριας.

Αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση είναι η περιγραφή της σκληρής και απορριπτικής συμπεριφοράς μια «τυπικά» σωστής μητέρας στην κόρη της και το πώς αυτό οδήγησε την κόρη της να υιοθετήσει την ίδια στάση στο δικό της παιδί, Συμπεριφορές, στάση ζωής καθώς και το τυχαίο (σχεδόν υπερφυσικό) διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην απρόσμενη κατάληξη της ιστορίας.